Abbâsîler Döneminde Kâdı'l-kudâtlık
Journal Title: Trabzon İlahiyat Dergisi - Year 2018, Vol 5, Issue 1
Abstract
İslâm devletlerinin adalet teşkilatında meydana gelen değişikliklerin en önemlilerinden birisi, kâdı’l-kudatlık makamı/kurumunun ihdasıdır. 170/786 yılında ortaya çıkmış olan kurum, Abbâsî devleti içerisinde önemli bir yer edinmiştir. Bu tarihten başlayarak, halifeler, adalet teşkilatına ilişkin yetkilerini kademeli bir şekilde kâdı’l-kudâtlara devretmişlerdir. Halifelerin siyasî gücü ve devletin içerisinde bulunduğu durumun yanı sıra, toplumda meydana gelen mezhepsel değişiklikler de kurumun gücünü doğrudan etkilemiştir. Kâdı’l-kudâtlık kurumunun, İslâm devlet teşkilatı ve toplumundaki yansımalarının tespitinin amaçlandığı bu çalışmada, İslâm Tarihi kaynakları başta olmak üzere, tabakât, terâcim kitapları ve hukuk kurumunu ele alan eserler incelenerek, kâdı’l-kudâtların devlet ve toplum nezdindeki yerleri tespit edilmiştir. Kâdı’l-kudâtlık kurumunun ilk kurulduğu dönemde daha dar yetkilere sahip olduğu, halifenin danışmanı gibi görev yaptığı fakat Abbâsî devletinin son dönemlerine doğru daha geniş yetkilere sahip olduğu görülmektedir. Bununla birlikte kâdı’l-kudât, toplum nazarında saygın bir yere ve bağımsız bir hareket alanına sahip olmuştur. Diğer taraftan, bazı aile ve mezhep mensuplarının, kâdı’l-kudâtlık görevinde daha fazla bulundukları da göze çarpan hususlardan birisidir. Araştırmanın, başta İslâm Tarihi olmak üzere, İslâm Hukuku, İslâm Kurumları Tarihi, İslâm Medeniyeti Tarihi gibi alanlarda çalışma yapan araştırmacılara katkı sağlaması beklenmektedir.
Authors and Affiliations
Yavuz Selim Göl
Keywords
Related Articles
- EP ID EP324791
- DOI -
- Views 137
- Downloads 0
Ferahu’r-Rûh Adlı Eseri Çerçevesinde Bursevî’nin Sem‘iyyât Bahisleri Hakkındaki Görüşleri
1653-1723 tarihleri arasında yaşamış ve döneminin en çok eser veren müelliflerinden olan İsmâil Hakkı Bursevî’nin eserlerinden biri de Yazıcızâde Mehmed Bîcan’ın eseri Muhammediyye’ye yapmış olduğu Ferahu’r-rûh isimli şe...
Sahabe ve Kur’an
Kur’ân-ı Kerîm’in anlaşılması söz konusu olduğunda sahabe nesli ile sonraki Müslüman nesiller arasında git gide artan bir fark olduğu aşikârdır. Bunun en önemli sebebi sahabenin vahiy ortamının bizzat şahidi ve Kur’ân’ın...
The Value of a Treatise Attributed to Pīr Meḥmed with Respect to the Discipline of Islamic Jurisprudence
In a treatise attributed to Pīr Mehmed, one of the scholars of İslamic Jurisprudence and linguistics of the Ottoman period, there is a section in which some objections and assumptions, which are selected from a chapter t...
According To Divanu'l-Mamnun Life of Hasan Al-Qadari, His Scientific Personality And Activities In The Caucasus
Hasan Alkadari is one of the scholars risen in Caucasia in the 19th century. He spent his life in the growing period of Tsarist Russia on the region. In that turmoil time Alkadari gainedhis share as he was exiled to Russ...
Batı’da Tasavvuf: İnterspiritüel Çağ’da İslam
Makalede ilk defa Teasdale’nin adlandırdığı şekliyle “İnterspiritüel Çağ”ın özelliklerine değinilmiş, özellikle XX. asrın ikinci yarısından sonra doğu menşeli bazı “sufi”lerin Avrupa ve Amerika’ya gelerek kurdukları “tar...