Archiwalia dotyczące Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Kaliszu w zasobie Archiwum Państwowego w Kaliszu
Journal Title: Zeszyty Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk - Year 2018, Vol 18, Issue
Abstract
Początki ewangelicyzmu w Polsce przypadają na lata dwudzieste XVI w. Nauki Marcina Lutra, Jana Kalwina i Braci Czeskich znalazły swoich zwolenników również w Kaliszu i na ziemi kaliskiej, gdzie powstały zbory wyznaniowe. Po upadku Rzeczpospolitej i zajęciu w 1793 r. Kalisza przez wojsko pruskie podjęto szeroką akcję kolonizacyjną, sprowadzając do miasta niemieckich osadników, wśród których było wielu luteran. 3 września 1795 r. kaliscy protestanci dostali koncesję na utworzenie oddzielnej jednostki administracyjnej Kościoła. W 1797 r. arcybiskup Ignacy Krasicki, na mocy breve papieża Piusa VI, przekazał parafii kościół pojezuicki, w którym posługa duszpasterska odbywała się do 1945 r. Od 1949 r. nabożeństwa odbywają się w kaplicy w dawnym domu Społeczności Chrześcijańskiej. W artykule omówiono archiwalia obrazujące życie parafii kaliskiej, pochodzące z XIX-XX w. i początku XXI w., przechowywane w Archiwum Państwowym w Kaliszu. Ilustrują one działalność parafii oraz życie parafian, określając ich pozycję społeczną i finansową, a także ich działania na rzecz lokalnej społeczności. Wspólnota ewangelicka odcisnęła silne piętno na historii Kalisza i regionu, a więc nie sposób pominąć materiałów dotyczących życia i działalności rodziny Repphanów, Karola Wilhelma Mehwalda, Karola Wilhelma Hindemitha, braci Müller czy rodzin Fibigerów i Fulde. Omawiane materiały podzielone zostały ze względu na ich wytwórcę tj. archiwalia wytworzone przez władze wyznaniowe (Superintendent Ewangelicko-Augsburski Diecezji Kaliskiej, Parafię Ewangelicko-Augsburską w Kaliszu, Parafię Rzymskokatolicką św. Mikołaja w Kaliszu, Parafię Rzymskokatolicką św. Józefa w Kaliszu), administrację ogólną i samorządową (Naczelnik Powiatu Kaliskiego, Kaliski Zarząd Powiatowy, Starostwo Powiatowe w Kaliszu, Wydział Powiatowy w Kaliszu, Akta miasta Kalisza), instytucje wymiaru sprawiedliwości (sądy, notariusze), administrację specjalną (Kontrola Skarbowa Dochodów Stemplowych w Kaliszu, Rada Opiekuńcza Zakładów Dobroczynnych Powiatu Kaliskiego, Inspektor Gimnazjum Kaliskiego, Naczelnik Wojenny Kaliski), instytucje oświatowe (Szkoła Wojewódzka Kaliska, Wyższa Szkoła Realna w Kaliszu, Szkoła Realna w Kaliszu, Gimnazjum Żeńskie w Kaliszu, I Liceum Ogólnokształcące im. Adama Asnyka w Kaliszu) oraz kolekcje i spuścizny osób prywatnych (Spuścizna Władysława Kościelniaka z Kalisza, Spuścizna Tadeusza Martyna z Kalisza, Spuścizna Waldemara Pola z Kalisza, Spuścizna Wandy Staszak z Kalisza, Spuścizna Witolda Wardęskiego z Kalisza, Spuścizna Gustawa Arnolda Fibigera III z Kalisza, Zbiór druków ulotnych).
Authors and Affiliations
Edyta Pietrzak
Keywords
Related Articles
- EP ID EP528552
- DOI -
- Views 173
- Downloads 0
Henryk Wieniawski i druki jego utworów z oficyny Hurtiga w Kaliszu
W czasie kilku pobytów i koncertów w Kaliszu Henryk Wieniawski nawiązał kontakty z miejscowymi wydawcami, i właśnie tutaj ukazała się drukiem jego kompozycja Souvenir de Posen. Mazourka caractéristique Op. 3. Utwór op...
Artystka i teoretyk sztuki – Marianna Vladimirovna Verevkina. Życie i twórczość
Wielokulturowość na obszarze Kalisza, szczególnie w wieku XIX i na początkach XX miała ogromny wydźwięk. Rodziny osiedlające się na obszarze miasta i w jego okolicach były różnego pochodzenia i niejednokrotnie po...
Alfons Parczewski i ewangelicy. Działania kaliskiego prawnika na rzecz Kościoła Ewangelickiego
Artykuł przedstawia kontakty wybitnego prawnika i działacza społecznego i politycznego Alfonsa Parczewskiego z ewangelikami, przywołując też poszczególne działania kaliskiego adwokata na rzecz polskiego ewangelicyzmu. Na...
Z dziejów parafii ewangelicko-augsburskiej w Sobiesękach (do 1939 r.)
Głównym celem artykułu jest przedstawienie historii parafii ewangelicko-augsburskiej w Sobiesękach, pastorów pełniących w niej posługę, oraz najważniejszych wydarzeń takich jak uroczystość biblijna cz jubileusz 100-lecia...
Biografistyka ewangelicka w świetle wybranych słowników. Próba charakterystyki i analiza biogramów związanych z ziemią kaliską
Przedmiotem artykułu jest przeglądowe omówienie osiągnięć ewangelickiej biografistyki na przykładzie wybranych słowników, ze szczególnym uwzględnieniem sylwetek ewangelików związanych z ziemią kaliską. Autorka zwróciła s...