Człowiek, zwierzę i zwierciadło. Genealogia ludzkiego Ja według Helmutha Plessnera i Jacquesa Lacana
Journal Title: Ruch Filozoficzny - Year 2017, Vol 73, Issue 3
Abstract
W artykule porównuję ze sobą koncepcje ludzkiego Ja Helmutha Plessnera tkwiącą u podstaw jego antropologii filozoficznej oraz wczesną teorię „stadium lustra” Jacquesa Lacana Obaj ci autorzy powołują się na eksperyment Köhlera, który polegał na obserwacji odmiennej reakcji dziecka i szympansa na swój lustrzany obraz. Wyciągają jednak z tego odmienne ontologiczne konsekwencje. Plessner twierdzi, że dziecko rozpoznając obraz w lustrze jako własny i kształtując wyobrażenie siebie jako Ja, dopuszcza możliwość jego zastąpienia przez inne Ja na poziomie funkcji społecznych jakie pełni. Zarazem jednak wie, że w sensie dosłownym nikt jego indywidualnego Ja nie zastąpi. Lacan natomiast twierdzi, że wyobrażenie siebie jako Ja jest symptomem obronnym, który stanowi alternatywę dla poczucia pokawałkowania własnego ciała, doświadczanego przez dziecko w najwcześniejszej fazie swego życia (tzw. Ja idealne). To wyobrażenie przy tym nie jest czymś, co raz ustalone, jest dane raz na zawsze, ale podlega groźbie rozpadu i regresu na ten wczesny etap. Wymownie świadczy o tym passage au acte w przypadku psychotyków, w którym w wybuchu niepochamowanej agresji następuje całkowity rozpad Ja. Tę możliwość rozpadu Ja, wzgl. przyjecia przez nie patologicznie rozdętej postaci, jak ma to miejsce w przypadku psychotyków, zapoznaje Plessner w swojej koncepcji.
Authors and Affiliations
Paweł Dybel
Keywords
Related Articles
- EP ID EP321628
- DOI 10.12775/RF.2017.023
- Views 62
- Downloads 0
Granice wspólnoty albo gra z cieniem: brak, sekret i duch przyjaźni w antropologii Plessnera i Derridy
Esej przedstawia konfrontację między Helmuthem Plessnerem i Jacquesem Derridą jako dwoma kontynuatorami antropologii filozoficznej, dyscypliną stworzoną przez Johanna Gottfrieda Herdera, który w słynny sposób zdefiniował...
Unintended Consequences – Chosen Aspects: Adam Smith vs Bernard Mandeville
The paper focuses on the chosen aspects of the role of unintended consequences in Adam Smith’s thought, including the issue of the invisible hand. However, without limiting his philosophical considerations the idea of un...
Post-Rickert value in theories of literature
In this article I would like to present a short overview of the methods try to rec- ognize problems in those disciplines and think about how many of the findings Rickert (especially the value) could be indicated in mode...
Problem ładu publicznego w esejach politycznych Dawida Hume’a
Artykuł jest próbą przeprowadzenia analizy Esejów z dziedziny moralności, polityki i literatury Dawida Hume`a w celu odnalezienia czynników prowadzących do zachowania ładu publicznego oraz elementów życia społecznego i p...
Człowiek, zwierzę i zwierciadło. Genealogia ludzkiego Ja według Helmutha Plessnera i Jacquesa Lacana
W artykule porównuję ze sobą koncepcje ludzkiego Ja Helmutha Plessnera tkwiącą u podstaw jego antropologii filozoficznej oraz wczesną teorię „stadium lustra” Jacquesa Lacana Obaj ci autorzy powołują się na eksperyment Kö...