Hanefî Mezhebinde Delil-Hüküm İlişkisi Bağlamında Tenzîhen-Tahrîmen Mekruh Ayrımı
Journal Title: Marife Dini Araştırmalar Dergisi - Year 2018, Vol 18, Issue 1
Abstract
Teklîfî hüküm kapsamında değerlendirilen mekruh kavramının çerçevesi ve diğer teklîfî hükümlerle bağlantısının incelenmesi, kavramın; gelişim sürecinde farklı anlamlara delâlet edecek şekilde kullanılması, özellikle haram kavramı ile yakın ilişkisi bulunması sebebiyle önem arz etmektedir. İlk dönem fıkıh eserlerinde haramı ya da haram oluşu şüpheli olan şeyleri aynı zamanda bir şeyin yapılmasının hoş görülmediğini ifade etmek üzere kullanılan mekruh kavramı, hüküm anlayışının sistemleşmesi ile birlikte teklîfî hükümler kapsamında değerlendirilerek cumhûr fukahânın benimsediği görüşe göre yapılmasında sevap terk edilmesinde ise günah olmayan hüküm şeklinde tanımlanmıştır. Hanefî mezhebinde ise bu genel görüşten farklı olarak mezhep içerisindeki farz-vacip ayrımı ile örtüşecek biçimde kavram, tenzîhen-tahrîmen mekruh şeklinde tasnîf edilmiştir. Bu nedenle mekruh kavramının Hanefî mezhebi sistematiği içerisinde incelenmesi gerekli görülmüştür. Her ne kadar bu ayrım belirgin olarak müteahhîrûn dönemi usûl ve furu‘ eserlerinde yer almakta ise de ayrımın,mezhebin erken döneminden itibaren var olduğu ve delil-hüküm ilişkisine bağlı olarak Hanefî mezhebinin şer‘î delil ve delillerin kesinliği yaklaşımı ile alâkalı olduğu tespit edilmiştir. Zira Hanefî mezhebinin teklîfî hükümleri tasnîfinde de hükmün dayanağı olan delilin sübût ve delâlet yönünden zannî ya da kat‘î oluşu dikkate alınmaktadır. Bununla beraber kat‘î-zannî delil çerçevesinde ele alınan tenzîhen-tahrîmen mekruh ayrımında kat‘î ve zannî olanın ayrıştırılması, verilen hükmün doğru anlaşılması açısından önemli bir husustur. Bu nedenle tenzîhen-tahrîmen mekruh ayrımı değerlendirilirken hükmün dayanağı olan delilin sübût ve delâlet yönünden ele alınması ve aynı zamanda fıkıh usûlü literatüründeki verilerle yetinilmeyip Hanefî fıkıh literatüründehükmün bağlantılı olduğu mesele ile ilgili açıklama ve gerekçelerin de göz önünde bulundurulması gerekmektedir.
Authors and Affiliations
Selma Çakmak
Keywords
Related Articles
- EP ID EP601702
- DOI 10.33420/marife.338043
- Views 240
- Downloads 0
İmâmiyye Şîası’na Göre Haber-i Vâhidin Hücciyeti Problemi -Şeyhü’t-Tâife et-Tûsî Özelinde-
Haber-i vâhid’in hücciyeti meselesi, Ehl-i sünnet’te olduğu gibi İmâmiyye Şîası’nda da tartışmalı bir konudur. Mütekaddimûn dönemi İmâmî âlimleri genellikle haber-i vâhidin ilim ifade etmediğini, dolayısıyla delil olarak...
Kelâm İlminin Meşrûiyeti
Gazzâlî’nin Akıl Tasavvurunun İbn Haldûn’da Yansıması Sorunu
Akıl, İslam bilgi felsefesinde üzerinde durulan merkezi konulardan birisidir. Çok kapsamlıdır ve farklı boyutları içermektedir. İslam filozofları akıl konusuna büyük bir önem vererek, aklın hangi anlamlara geldiğini, han...
Arapçada Naht Yöntemi ile Kelime Türetilmesi
Diller arasındaki etkileşim tarih boyunca karşılaşılan bir olgudur. Her toplum başka milletlerden yeni kelimeler ve kavramlar alıp kendi bünyesine katmaktadır. Bunun bazı sebepleri vardır. Birincisi bilimsel gelişmeler,...
Interpersonal Communication Principles in Islam and their Reflections in Modern Theories
In a society, it is quite difficult to think of a professional communication without applying interpersonal communication rules. Interpersonal communication methods are applied in order to prevent communication clashes,...