KOŚCIÓŁ NA ZACHODZIE A SZACHY, CZYLI SACRUM I PROFANUM W GRZE KRÓLEWSKIEJ
Journal Title: Forum Teologiczne - Year 2017, Vol 18, Issue
Abstract
Gry są elementem kultury, a zarazem jednym z jej źródeł. Wśród gier szczególne miejsce zajmują szachy, zwane grą królewską. Ich długa historia splotła się z historią Kościoła zachodniego, szczególnie w okresie od XI do XVI w. Z jednej strony nie brakuje kościelnych orzeczeń potępiających grę w szachy, jako że łączyła się ona niekiedy z hazardem, a ponadto zabierała czas, odwodząc od obowiązków. Z drugiej strony duchowni, w tym biskupi i papieże, z pasją w szachy grywali, widząc w nich nie tylko szlachetną rozrywkę, ale także metaforę losu jednostek i społecznego ładu. W XI w. kardynał Piotr Damiani surowo ocenił grę w szachy w liście do papieża Aleksandra II. Potępiali spędzanie czasu na grach, w tym na grze w szachy, wybitni kaznodzieje, jak Bernardyn ze Sieny i Hieronim Savonarola. W tym samym jednak okresie powstało wiele moralitetów szachowych, w których królewska gra została uznana za godną poważnych filozoficzno-teologicznych rozważań. Dziełem, które zdobyło największy rozgłos, był traktat De ludo scachorum, autorstwa włoskiego dominikanina Jakuba Cessolisa (zm. ok. 1322). Można przyjąć, że ostateczna rehabilitacja szachów nastąpiła za pontyfikatu papieża Leona X, który sam był zapalonym szachistą. Teresa z Avila, ogłoszona patronką szachistów, w Drodze doskonałości robi analogie pomiędzy grą w szachy a życiem duchowym. Także dziś, choć szachy się „zsekularyzowały” (profanum), bywają one punktem wyjścia do rozważań o człowieku i Bogu (sacrum).
Authors and Affiliations
Dariusz Kowalczyk
Keywords
Related Articles
- EP ID EP297763
- DOI -
- Views 92
- Downloads 0
Formation of conscience of the participants of religious education lessons in times of “liquid modernity”
In times of “liquid modernity” there is a lack of clearly-defined social rules. A severe negation of universal values is taking place. The universal “I” is treated as the highest norm of conduct. Under the influenc...
ÖKOLOGISCHE ERZIEHUNG IN DER ENZYKLIKA LAUDATO SI’: KATECHETISCHE IMPLIKATIONEN
Die Enzyklika Laudato si’ von Papst Franziskus ist ein wertvolles Dokument, das den aktuellen Wissensstand über die Ökologie widerspiegelt und die Positionen der Kirche zu verschiedenen Aspekten dieser Frage thematisiert...
Starotestamentowe źródła Augustyńskiej teorii wojny sprawiedliwej. Rozważania nad fragmentem Contra Faustum
Autor argumentuje, że Augustyńska teoria wojny sprawiedliwej nie jest jedynie Chrystianizacją koncepcji Cycerona. Wskazuje, że w już traktacie Contra Faustum, napisanym przed De Civitate Dei, Augustyn opierając się...
LOGIKA INKLUZJI PAPIEŻA FRANCISZKA. PYTANIA OTWARTE NA MARGINESIE ADHORTACJI AMORIS LAETITIA
Dyskusja na temat adhortacji Amoris laetitia koncentruje się niemal wyłącznie na ósmym rozdziale tego dokumentu, przez co zawarte w niej ważne i wartościowe impulsy są całkowicie pomijane. Faktem jest jednak, że twierdze...
Obowiązkowe szczepienia a sprzeciw sumienia
Obowiązkowe szczepienia stanowią problem bioetyczny wywołujący burzliwe kontrowersje w sferze moralności I medycyny, szczególnie w przypadku katolickich rodziców. Za sięgnięciem po narzędzie sprzeciwu sumienia prze...