La comparaison des dérivés français et polonais comme un test d’universalité d’une technique de construction de mots
Journal Title: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Sectio FF Philologiae - Year 2018, Vol 0, Issue 1
Abstract
La technique de construction de mots que nous nous proposons d’étudier est une dérivation de verbes qui se fait par échange de préfixes. Elle fut découverte et décrite en 2006 par Joanna Stankiewicz, sa théorie fut développée en 2009 par Michał Wiśnicki pour le polonais et en 2010 par Wanda Fijałkowska pour le français. Les deux langues utilisent différentes paires de préfixes, p.ex. en français – embrigader – débrigader, décharger – recharger, congeler – surgeler, exploser - imploser et en polonais – narysować – odrysować, ugotować – nagotować, zadzwonić – oddzwonić, zbudować – dobudować, zbroić – nabroić. La motivation sémantique des verbes cités comme seconds dans chaque paire devient évidente si nous nous servons de la paraphrase (selon la définition de Jadwiga Puzynina). La paraphrase correcte d’un dérivé doit contenir la base avec son préfixe. Ce type de paraphrase n’est pas utilisé par les chercheurs qui étudient le français; or, elle peut très bien servir à décrire la dérivation dans cette langue. Du point de vue logique, l’action décrite par le verbe dérivé ne peut avoir lieu avant celle qu’exprime le verbe de base : on ne peut odkręcić (dévisser) qch. qui n’est pas przykręcone (vissé), ni rozbudować (étendre) un bâtiment qui n’a pas encore été zbudowany (construit). Sinon, on ne pourrait expliquer pourquoi les préfixes des verbes comme débrigader, recharger, surgeler, odrysować, oddzwonić, nabroić sont spécifiques et ne furent pas simplement ajoutés aux verbes non munis d’un autre préfixe. Parmi les verbes accomplis polonais et français, on trouve des modèles productifs qui leur sont communs, p.ex. les deux langues forment des dérivés annulatifs (skręcić – rozkręcić, emballer – déballer), transformatifs (zbudować – przebudować, encoder – transcoder), de changement de direction (dobudować – nadbudować, exploser – imploser) et effectifs (umyć – domyć, congeler – surgeler). Les analyses menées ici constituent un premier pas pour prouver que cette technique de construction de mots a un caractère universel.
Authors and Affiliations
Wanda Fijałkowska
Keywords
Related Articles
- EP ID EP500866
- DOI 10.17951/ff.2018.36.1.87-96
- Views 79
- Downloads 0
„Typy” komiczne szlacheckiej prowincji w cyklu Ostatni z Nieczujów Zygmunta Kaczkowskiego
Artykuł podejmuje problematykę typów komicznych polskiej prowincjonalnej szlachty, przedstawionych w sześciotomowym cyklu krótkich opowiadań i powieści Zygmunta Kaczkowskiego pt. Ostatni z Nieczujów, wydanym w latach 185...
W świecie nawiązań: o czytaniu Madame Antoniego Libery
Artykuł jest próbą wskazania i wyjaśnienia różnego typu nawiązań obecnych w Madame Antoniego Libery, a także refleksją nad modelem powieści zaproponowanym przez pisarza. Punkt odniesienia stanowią z jednej strony ustalen...
Przysłowie w świetle danych systemowych
Artykuł poświęcony jest rekonstrukcji obrazu przysłowia w polszczyźnie. Autor wychodzi od etymologii wyrazu przysłowie, a następnie analizuje informacje podawane w słownikach polszczyzny ogólnej – zarówno historycznych,...
"Nez arraché, yeux brûlés": expressions olfactives imagées en français et en hongrois
Zmysły są narządami percepcji, które pozwalają ciału rozumieć świat zewnętrzny. Wielu antropologów i filozofów twierdziło, że istnieją hierarchie zmysłów w zależności od kultury. Dla przykładu, zmysł węchu jest zaniedban...
Operacje mózgu w świecie fantastyki i filmu
Poszukując zbieżności między nauką a humanistyką, rzeczywistością a tekstem kultury, autorka analizuje trzy epickie relacje dotyczące operacji mózgu oraz ich filmowe adaptacje: Wyspę doktora Moreau, Psie serce, Biohazard...