Łacińskie i czeskie kazania w XIV i XV wieku – przekład, adaptacja, mutacja
Journal Title: Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi - Year 2012, Vol 6, Issue
Abstract
Artykuł poświęcony jest kwestii języka używanego w kaznodziejstwie czeskim okresu późnego średniowiecza. Autor porównał trzy zbiory kazań: Øeèi nedìlní a sváteèní autorstwa Tomasza ze Štitnego (napisane w j. czeskim) i Quadragesimale oraz Sermones post Quadragesimam Jana Milicza z Kromieryża (w j. łacińskim) oraz Postilli Jana z Rokycan (w j. czeskim i łacińskim). Stwierdził, że w wypadku dwóch pierwszych autorów wyróżnić można tę samą metodę pisarską, opartą o tłumaczenie i/lub adaptację istniejących tekstów np. patrystycznych i monastycznych. Kazania tych autorów różnią się jednak formą zewnętrzną – kazania Tomasza ze Štitnego, w formie naśladujące język mówiony, służyły do odczytywania podczas zgromadzenia grupy wiernych i stanowiły uzupełnienie kazania (collatio), natomiast teksty Jana Milicza z Kromieryża zawierały głównie cytaty, zwłaszcza z tekstów Tomasza z Akwinu, z krótkim komentarzem. Natomiast kazania Jana z Rokycan stanowią połączenie dwóch etapów pracy, były one zapisem wygłoszonych przez autora kazań, poddane później opracowaniu redakcyjnemu. Autor artykułu zwrócił uwagę na konieczność powstania krytycznych edycji zachowanych kazań, umożliwiających dogłębne poznanie środowiska twórców i odbiorców, często dwu- czy nawet trójjęzycznych. The article deals with language issues related to preaching in Bohemia during the later Middle Ages. Z. Uhlír compares the following sermon collections: Reci nedelní a svátecní by Tomáš Štítný ze Štítného (in Czech), the Quadragesimale and the Sermones post Quadragesimam written by Jan Milíc z Kromeríže (in Latin), and the Postilla of Jan Rokycana (in Czech and Latin). The first two authors used the same writing method: translation and adaptation of texts by other patristic or monastic authors. But the sermons of Tomáš ze Štítného and Jan Milíè z Kromìøíže vary in their external appearance. The former imitates the spoken language; his texts were destined for reading aloud to gatherings of the faithful, and were to accompany homilies (collatio). The writings of Jan Milíc z Kromeríže contain chiefly quotations, in particular from Thomas Aquinas, and short comments on them. On the other hand, the sermons of Jan Rokycana demonstrate a combination of both these procedures and are a transcript of homilies actually delivered, with editorial emendations added later. Uhlír also points to the necessity of producing modern critical editions of medieval sermons, which would enable a deeper analysis of the milieu of their authors and audiences. Moreover, we must not forget that in numerous cases these milieus were multilingual.
Authors and Affiliations
Zdenek Uhlir
Keywords
Related Articles
- EP ID EP73815
- DOI -
- Views 84
- Downloads 0
O wydawnictwie słownikowym z zakresu biografistyki księgoznawczej
W artykule zaprezentowano wydawnictwo z zakresu biografistyki księgoznawczej pt. Słownik pracowników książki polskiej, realizowane w Uniwersytecie Łódzkim – najpierw w Bibliotece Uniwersyteckiej w Łodzi (od 1958 r.), nas...
The Cielecki Family Book Collection in the Juliusz Słowacki Municipal Public Library in Tarnów
Tarnów’s land was inhabited by numerous landowners until 1945. Among them were representatives of the Cielecki family who came to Ryglice from Podole. The books of the Cielecki family were mainly collected in Porchowa an...
The Memoir of Professor Edward Potkowski
-
Fons sapientiae – przykłady XVII- i XVIII-wiecznych druków szkolnych ze zbioru biblioteki Archiwum Państwowego w Szczecinie
The Library of the State Archives in Szczecin has got a valuable collection of old printed books, including a large collection of handbooks. The article presents selected examples of 17th and 18th century publications pr...
Jerzy Kaliszuk, Codices deperditi. Średniowieczne rękopisy łacińskie Biblioteki Narodowej utracone w czasie II wojny światowej, t. 1: Dzieje i charakterystyka kolekcji, t. 2, cz. 1 i 2: Katalog rękopisów utraconych, t. 3: Indeksy. Aneks. Bibliografia, Wrocław 2016, t. 1 ss. 685, [2]; t. 2, cz. 1 ss. 646, cz. 2 ss. 653-1379; t. 3 ss. 754, ISBN 978-83-87843-42-7 (całość).
-