Macaristan Kuman-Kıpçaklarından Kalan Bir Sayışmaca Üzerine Dilbilimsel Açıklamalar
Journal Title: Dil ve Edebiyat Araştırmaları - Year 2018, Vol 18, Issue 18
Abstract
Bu çalışmada Macaristan’ın Büyük Kumanistan (Nagykunság) bölgesinden derlenmiş, eskicil özellikler gösteren ve kimi noktaları şimdiye kadar tam olarak anlaşılamamış Kuman-Kıpçakça bir sayışmaca ve değişkeleri üzerinde durulmaktadır. Çalışmada, Türkiye’deki sayışmacalardan da iyi bilinen “alçık, balçık sen çık!” kalıbıyla biten bu sayışmacanın ilk kısmındaki bírem, íkem, öcsém, vb. biçimlerin şimdiye kadar sanıldığı gibi birinci tekil kişi +(X)m iyelik ekli biçimler olarak değil (*bir+im, *iki+im, *üç+üm, vb.), Onogur-Bulgar Türkçesine özgü olan eskicil +(I)m sıra sayı ekli biçimler olarak anlaşılması gerektiği ileri sürülmektedir (bírem < *bir+im ‘birinci’, íkem < *ikim < *ėki+m / *ėkki+m ‘ikinci’, öcsém < *üç+im ‘üçüncü’ vb.). Bu +(I)m sıra sayı ekinin kullanıldığı sayışmacaların “alçık, balçık sen çık” kalıbıyla kombinasyonu sonucunda ortaya çıkan farklı biçimlerin kronolojik tabakaları da çalışmanın sonunda bir şema halinde gösteriliyor. Kuman-Kıpçakçası yanında, Kazakça, Tatarca, Başkurtça ve hatta Türkçe Türkçesindeki kimi tekerleme ve sayışmacalarda da görülen ve aslında Bulgar Türkçesi kökenli olan birim, ikim gibi sıra sayılarının bu dillere nasıl geçtiğini anlamak için çalışmanın sonunda Kuman-Kıpçakların tarihine ve göçlerine de kısaca değinilmektedir.
Authors and Affiliations
Hakan AYDEMİR
Keywords
Related Articles
- EP ID EP540813
- DOI 10.30767/diledeara.472531
- Views 344
- Downloads 0
Mutfak Çıkmazı’nda Felsefi Bir Eylem Olarak Yemek Yapmak ve Yemek Yemek
Yemek yapmak ve yemek yemek, günlük hayatın ayrılmaz parçalarıdır. Hayati oldukları kadar verdikleri zihinsel/bedensel tatmin duygusuyla da insanı besleyen, yaşamı zenginleştiren bu eylemler, sanatsal ürünlere malzeme ol...
Hilmi Uçan, Edebiyat Bilimi, İz Yayıncılık, İstanbul 2018, 231 Sayfa.
“Okuyucu/eleştirmen soğukkanlılıkla, yazarın, yazarın yaşam öyküsünün, yazar hakkındaki reklamın gölgesinde kalmadan, çıkar gözetmeden, kendisi de ‘içten’ davranan, ideolojik yargısını dayatmadan R.Barthes’ın deyişiyle ‘...
Decay and Decomposition of Western Ideals and Values in Joseph Conrad’s Heart of Darkness
The turn of the twentieth century was a time of tremendous progress in several different fields. Yet, this progression brought about the destruction of established norms and systems without offering a feasible alternativ...
Bulgaristan’ın Asimilasyon Politikalarına Karşı Alvanlar (Yablanovo) Direnişi (17-18-19 Ocak 1985)
1984-1989 yılları arasında Bulgaristan Komünist Parti yönetimi ülkede yaşayan Türklerin asıllarının Bulgar olduğunu iddia eden Yeniden Doğuş (Soya Dönüş) Süreci olarak tanımladıkları bir kampanyayı başlattı. Bu kampanya...
Usul-i Cedit Eğitim ve Selim Sabit’in Elifba Risalesi
Anadilde okuma yazma öğretimi son dönem Osmanlı eğitim tarihinin en önemli meselelerinden biridir. Arapça, Latince ve İbranice din dili olmaları bakımından Müslüman, Hıristiyan ve Yahudiler arasında birinci derece önem a...