Moses Mendelssohn a judaizm i kultura żydowska
Journal Title: Studia Gdańskie - Year 2016, Vol 38, Issue
Abstract
Druga połowa XVIII wieku przyniosła istotną zmianę w dziejach Żydów i ich religii – judaizmu. Nowe elity żydowskie, pod wpływem europejskich prądów oświeceniowych, zaczęły kwestionować paradygmaty żydowskiego życia religijnego i społecznego, eksponując takie wartości jak: tolerancja, równouprawnienie i wolność religijna. Dążono do obywatelskiego zrównania praw Żydów oraz odrzucenia tradycji ukształtowanej przez judaizm rabiniczny. Do głosu doszły także nurty racjonalistyczne. Tendencje te dały początek nowej kulturze żydowskiej zwanej haskalą, która w początkowej fazie znalazła swe centrum w Berlinie, a za jej prekursora i lidera uznano Mosesa Mendelssohna, wybitnego filozofa żydowskiego doby oświecenia okresu „pre-Kantowskiego”, zwanego „żydowskim Sokratesem”. Na jego stosunek do judaizmu i kultury żydowskiej miała wpływ (1) zdobyta w młodości formacja religijna i intelektualna, (2) presja otoczenia domagającego się zmiany modelu kształcenia językowego Żydów i wewnętrzna tego potrzeba, (3) chęć dążenia do zachowania żydowskiej tożsamości religijnej przez reinterpretację tradycji za pomocą narzędzi filozofii oświeceniowej. Autorzy artykułu opisują te trzy czynniki, charakteryzując w ten sposób początkową fazę haskali żydowskiej.
Authors and Affiliations
Krzysztof Pilarczyk, Robert Dublański
Keywords
Related Articles
- EP ID EP180215
- DOI -
- Views 108
- Downloads 0
Między prezbiterem a kapłanem. Kilka uwag o zmianie słownictwa w teologii kapłaństwa
We współczesnej literaturze teologicznej, szczególnie w tekstach liturgicznych, często pojawia się słowo prezbiter, którym zastępuje się tradycyjne określenie kapłan. Przez słowo to próbuje się oddać ducha pism Nowego Te...
Odpowiedzialność za Ojczyznę w zjednoczonej Europie w ujęciu księdza profesora Jerzego Bajdy
Ojczyzna jest dla człowieka terenem powołania i moralnej odpowiedzialności, jest darem i jednocześnie zadaniem moralnym. Każdy człowiek jest powołany do tego, aby z całą gorliwością i stanowczością dbać o dobro ojczyzny...
Zasada prawdy w nauczaniu społecznym Benedykta XVI
Odniesienie do prawdy określa status człowieka w ramach doczesności, mając na uwadze porządek przewidziany przez Boga wobec stworzenia w wymiarze fizycznym i duchowym. Fundamentalne znaczenie prawdy dla społeczeństwa, ja...
Popular Piety: Living or “Dead” Tradition?
Slovenians fill the churches on Holy Saturday, when they bring Easter food to be blessed. Most faithful Slovenes cannot imagine an Easter feast without a blessed ham, but they do not have a problem with the fact that the...
Introdukcja do religijnej literatury użytkowej w Polsce XIX wieku (środowisko rzymskokatolickie)
Niniejszy szkic jest wprowadzeniem w badania religijnej literatury użytkowej, jaka istniała w XIX wieku na ziemiach polskich. Jak dotąd nie prowadzono systematycznych badań w tym zakresie, a znane publikacje dotyczą jedn...