Motywy religijne i magiczne utrwalone w ludowych nazwach roślin (na przykładzie leksyki górali rabczańskich)

Journal Title: Język - Szkoła - Religia - Year 2018, Vol 0, Issue 3

Abstract

Przedmiotem artykułu jest opis ludowych nazw roślin, w których strukturze utrwalone zostało słownictwo związane z religią i magią. Autorka podejmuje się także próby określenia relacji między pierwiastkiem chrześcijańskim a pogań­skim. Zgromadzony materiał obejmuje gwarowe słownictwo mieszkańców kilku wsi podhalańskich. Biorąc pod uwagę eksplikacje respondentów, odnotowane słownictwo gwarowe skwalifikowano do czterech nadrzędnych kategorii: cechy fizyczne desygnatu, czas i miejsce wegetacji, wartość użytkowa oraz odniesienia kulturowe (religia i magia). Pozwoliło to wskazać, jaki procent ogólnego zasobu botanicznego stanowią nazwy roślin, na których powstanie wpłynęła religia i magia. W tekście opisano 18 gwarowych jednostek leksykalnych, które pozwa­lają zrekonstruować ludową wizję świata, a także odkryć wartościowanie i spo­sób myślenia wspólnoty wiejskiej. Analiza wykazała, że postrzeganie gatunków botanicznych zależy w dużej mierze od kultury społeczności wiejskiej. Ludowe nazwy roślin, zawierające w swej strukturze sakronimy, np. Bóg, Chrystus, Mat­ka Boska, świadczą o silnym przywiązaniu wiejskiej wspólnoty językowo-kul­turowej do religii katolickiej. Słownictwo botaniczne dowodzi również, jak szczególna jest w kulturze ludowej rola wierzeń i praktyk magicznych. W zebra­nym materiale pojawiają się jednak nieliczne nazwy roślin związane z magią. Dawne rytuały zanikają bowiem pod wpływem kultury chrześcijańskiej. Wydaje się jednak, że elementy racjonalne i irracjonalne w kulturze ludowej współist­nieją i odzwierciedla je język.

Authors and Affiliations

Ilona Kulak

Keywords

Related Articles

Językowy obraz Istoty Boskiej w powieściach Doroty Terakowskiej "Poczwarka" i "Samotność Bogów"

Artykuł podejmuje próbę zrekonstruowania obrazu Istoty Boskiej wykreowanego w dwu tytułowych powieściach Doroty Terakowskiej. Analiza wyekscerpowanego/zebranego materiału przykładowego pozwoliła określić pojęcia obrazują...

Biblia w filozofii dramatu ks. Józefa Tischnera Piotr Karpiński

Ważną częścią Tischnera refleksji o człowieku jest tzw. myślenie religijne, które traktuje religię i pisma religijne jako ważne źródło poznania antropologicznego. Tym, co kazało Tischnerowi włączyć religię do swojej filo...

Motywy religijne w poematach Franciszka Sędzickiego "Gôdka o Januszu Skwierku" i "Jôchim Czwaruch"

Franciszek Sędzicki (1882–1957), poeta kaszubski, członek grupy literackiej młodokaszubów, w poematach: Gôdka o Januszu Skwierku i Jôchim Czwaruch stworzył ludową wizję świata, w której dobro zwycięża, zło zostaje ukaran...

Czy tylko niebo spamięta? Konteksty interpretacyjne w szkolnej lekturze Cmentarzy nad Dunajcem Janusza St. Pasierba

Artykuł stanowi propozycję lektury wiersza Janusza Stanisława Pasierba pt. Cmentarze nad Dunajcem poprzez analizę i interpretację jego kontekstów faktograficznych. Uwzględnione zostały następujące konteksty: historyczny,...

Morze, obłok i kamień – Janusz Pasierb jako piewca trzech żywiołów (refleksje semantyczne)

Artykuł zawiera analizy semantyczne wybranych miniaturowych, trójwersowych tekstów ks. Janusza Pasierba z tomiku Morze, obłok i kamień. Jest to cykl 66 utworów, w których na tych trzech tytułowych słowach skupiona został...

Download PDF file
  • EP ID EP632390
  • DOI 10.26881/jsr.2018.3.02
  • Views 47
  • Downloads 0

How To Cite

Ilona Kulak (2018). Motywy religijne i magiczne utrwalone w ludowych nazwach roślin (na przykładzie leksyki górali rabczańskich). Język - Szkoła - Religia, 0(3), 23-35. https://www.europub.co.uk/articles/-A-632390