Ocena wybranych wskaźników statusu antyoksydacyjnego u chorych z nowotworami głowy i szyi
Journal Title: Otolaryngologia Polska - Year 2015, Vol 69, Issue 5
Abstract
Celem pracy była ocena stopnia nasilenia procesu peroksydacji lipidów (MDA) oraz wydolności enzymatycznej bariery antyoksydacyjnej poprzez określenie aktywności dysmutazy ponadtlenkowej (SOD), peroksydazy glutationowej (GPx) i katalazy (CAT) w krwinkach czerwonych pacjentów cierpiących na chorobę nowotworową w rejonie głowy i szyi oraz osób zdrowych niezależnie od nałogu palenia tytoniu. Wstęp: Celem pracy była ocena stopnia nasilenia procesu peroksydacji lipidów (TBARS) oraz enzymatycznej bariery antyoksydacyjnej w krwinkach czerwonych pacjentów cierpiących na chorobę nowotworową w rejonie głowy i szyi oraz osób zdrowych. Materiał i metody: We krwi 22 pacjentów i osób zdrowych metodą spektrofotometryczną oznaczono dysmutazę ponadtlenkową, katalazę, peroksydazę glutationową oraz dialdehyd malonowy. Wyniki: Stwierdzono obniżenie aktywności SOD, CAT i GPx u chorych w porównaniu do grupy odniesienia oraz wzrost stężenia markera peroksydacji lipidów MDA u pacjentów z nowotworem. Dyskusja: Poziom peroksydacji lipidów w erytrocytach chorych wskazuje na nasilenie w nich procesu, a wyniki badań enzymatycznych jednoznacznie wskazują na osłabienie układu antyoksydacyjnego. Jednak przedstawione wyniki mają charakter pilotażowy, bowiem zostały przeprowadzone na małej grupie pacjentów. Poza tym wydaje się konieczne poszerzenie panelu badań o czynniki genetyczne i pozagenetyczne. Etiologia nowotworów w rejonie głowy i szyi jest mocno powiązana z paleniem tytoniu, bowiem wśród osób palących rak występuje sześć razy częściej niż u osób niepalących. Najsilniejszy związek sprawczy uzależnienia od nikotyny występuje w przypadku nowotworu krtani. Dodatkowym, obok dymu tytoniowego, i potęgującym czynnikiem zwiększającym ryzyko zachorowania jest nadużywanie alkoholu wysokoprocentowego. Osoby uzależnione od palenia tytoniu inhalują reaktywne formy tlenu (RFT) i azotu (RFA) obecne w dymie tytoniowym i smole [9]. W warunkach homeostazy wymienione cząsteczki biorą udział w regulacji wielu procesów komórkowych, jednak nadprodukcja RFT i RFA lub/i obniżona zdolność antyoksydacyjna organizmu prowadzi do zaburzenia równowagi prooksydacyjno-antyoksydacyjnej. Narastający stres oksydacyjny może zapoczątkować rozwój procesu chorobowego. Następstwem nadmiernego gromadzenia RFT, RFA i/lub osłabienia układu przeciwutleniającego jest uszkadzanie struktur komórkowych, w których następują zmiany strukturalne i metaboliczne prowadzące do patologii komórkowej w tkankach i narządach. Skutki działania reaktywnych form tlenu i azotu mogą być mutagenne, ponieważ następuje oksydacyjne uszkodzenie biomolekuł komórki: białek, kwasów nukleinowych czy lipidów. Markerem odzwierciedlającym wolnorodnikowe uszkodzenie błon komórkowych poprzez proces peroksydacji lipidów jest dialdehyd malonowy (MDA). Znaczącą rolę w usuwaniu wolnych rodników, ograniczaniu ich tworzenia oraz obronie organizmu przed negatywnymi skutkami ich działania, odgrywa układ antyoksydacyjny, do którego zalicza się między innymi enzymy antyoksydacyjne: dysmutazę ponadtlenkową (SOD) (E.C.1.15.1.1), katalazę (CAT) (E.C.1.11.1.6) i peroksydazę glutationową (GPx) (E.C.1.11.1.9) oraz antyoksydanty niskocząsteczkowe – zredukowany glutation (GSH), witaminy A i E, melatoninę oraz wiele innych związków. Nowotwór głowy i szyi to szósty najczęściej występujący na świecie rak, który w Polsce stanowi około 5% wszystkich diagnozowanych zmian nowotworowych. Najczęściej rozpoznawanym typem nowotworu głowy i szyi jest rak płaskonabłonkowy. Stanowi on 90% rozpoznawanych przypadków, pozostałe 10% to raki gruczołowe, limfatyczne, przejściowe oraz raki ślinianek. Obszar procesu nowotworowego obejmuje jamę ustną, gardło, jamę nosa, zatoki oboczne nosa, krtań i gruczoły ślinowe. Nowotwór głowy i szyi znacznie częściej występuje u mężczyzn (7%) niż u kobiet (1%) [2]. Do czynników ryzyka rozwoju nowotworów głowy i szyi należy zaliczyć: kancerogeny zawarte w dymie tytoniowym, alkohol wysokoprocentowy, nadmierne spożycie solonej i konserwowanej żywności, jej niewłaściwe przechowywanie (żywność sfermentowana), niedobory pokarmowe czy niedostateczną higienę jamy ustnej [19]. Pośród czynników o podłożu egzogennym należy jeszcze zwrócić uwagę na rolę wirusów onkogennych, takich jak: HPV (human papilloma virus) i EBV (Epstein-Barr virus). Rokowanie w przypadku nowotworów wywołanych infekcją tymi wirusami jest zazwyczaj lepsze ze względu na wyższą wrażliwość na leczenie radio- i chemioterapią [12]. Objawy procesu nowotworzenia w obrębie głowy i szyi w początkowym stadium choroby są niespecyficzne, co związane jest z rozplemem komórek nowotworowych w obrębie dużych przestrzeni wyściełanych błoną śluzową. Dopiero w chwili naciekania komórek nowotworowych na struktury nerwów czy naczyń, objawy chorobowe zaczynają być odczuwane przez pacjentów. Dlatego też około 60% chorych w chwili rozpoznania nowotworu ma potwierdzonego raka w stadium T3 lub T4, a średnia przeżywalność przez kolejne pięć lat plasuje się w granicach 30–35% [14]. Drugą grupę czynników sprzyjających powstawaniu nowotworów głowy i szyi stanowią mechanizmy endogenne, a wśród nich uwarunkowania genetyczne, dysfunkcje układu odpornościowego czy czynniki hormonalne [10].
Authors and Affiliations
Hanna Zielińska-Bliźniewska, Małgorzata Mrowicka, Jurek Olszewski, Ireneusz Majsterek
Keywords
Related Articles
- EP ID EP76607
- DOI 10.5604/00306657.1163579
- Views 97
- Downloads 0
Molecularly targeted therapies in head and neck cancers
Head and neck cancers are 6th most common malignancies according to the incidence rate. Over 85% of tumors of this region are epithelial tumors, especially squamous cell carcinomas (head and neck squamous cell carcinomas...
Glottis morphology in rheumatoid arthritis
Rheumatoid arthritis (RA) is an inflammatory disease of the connective tissue, which can affect larynx and cricoarytenoid (CA) joints, as well. The aim of this study was assessment of 1) glottis morphology and frequency...
Wyniki odległe operacji częściowych u chorych na raka krtani
SUMMARY Aim: The aim of the study was to evaluate the results of partial laryngectomies in patients with laryngeal cancer treated in the 2 Clinical Department of Laryngology SUM in Zabrze in the years 1990-2000. Material...
Assesment effectiveness of treatment Eustachian tube dysfunction using pneumatic inhaler AMSA
Introduction: Upper respiratory tract infections are common childhood diseases. Children are more susceptible to middle ear infections because their Eustachian tube is short, straight and wide. As a consequence of these...
Wydzielanie wybranych cytokin przez monocytarne komórki krwi – korelacja z cechami kliniczno-morfologicznymi w raku krtani
Introduction. In studied analyzed role of the cytokines in pathology of neoplasms of various origin the importance of these proteins in regulation of immunocompetent cells function has been described. The aim of this stu...