Ömer bin Mezîd’in Mecmû‘atü’n-Nezâ’ir’indeki Bilgiler Işığında Aruz Öğretimine Yeni Bir Bakış
Journal Title: Dil ve Edebiyat Araştırmaları - Year 2018, Vol 17, Issue 17
Abstract
Nazire mecmuaları klasik Türk edebiyatı araştırmalarına önemli katkılar sağlar. Nazire mecmualarının aruzun kullanımına dair bilgiler vermesi de bu katkılar arasında sayılabilir. Ömer bin Mezîd’in Mecmû‘atü’nNezâ’ir’i, aruza dair verdiği bilgiler bakımından, diğer nazire mecmularından daha çok dikkat çeker. Ömer bin Mezîd, Mecmû‘atü’n-Nezâ’ir’in giriş bölümünde, eserinin adı hakkında yazılmış bir şiir parçasını aruzun iki ayrı kalıbına göre taktî‘ etmiştir. Bu kalıpların daha iyi anlaşılmasını sağlamak amacıyla kalıplara ritmik sözlerle karşılık bulmuştur. Aruz-müzik ilişkisine dair çarpıcı bir örnek olan bu ritmik sözlerden hareketle aruzun bazı tef’ile ve kalıplarına karşılık gelen başka ritmik sözlerin ne olabileceği hakkında çıkarımlarda bulunmak mümkündür. Ayrıca adı geçen eserde, şiirler aruzun beş ayrı bahrine göre bölümlere ayrılmıştır. Her bölümün başında, bölümde kullanılan aruz kalıbını okuyucuya tanıtan ve okuyucuyu kullanılan kalıba alıştırmayı amaçlayan şiir parçalarına yer verilmiştir. Bu şiirler eski aruz öğretimi hakkında ipucu vermektedir. Bu çalışmamızda Ömer bin Mezîd’in Mecmû‘atü’n-Nezâ’ir’i aruza katkıları yönünden ele alınmıştır. Çalışmamız bir giriş bölümü ve üç ana bölümden meydana gelmiştir. Birinci bölümde önce Ömer bin Mezîd’in, Mecmû‘atü’n-Nezâ’ir’in giriş kısmında ortaya koyduğu taktî‘ çalışması değerlendirilmiştir; sonra da bu taktî çalışmasında kullanılan ritmik sözlerin ışığında bazı aruz kalıp ve tef’ilelerine karşılık gelebilecek ritmik sözler ele alınmıştır. İkinci bölümde, Mecmû‘atü’n-Nezâ’ir’de aruz bahirlerini tanıtmak ve öğretmek amacıyla verilen şiir parçaları değerlendirilmiştir. Üçüncü bölümde bahsi geçen şiir parçaları Ömer bin Mezîd’in taktî‘ yönteminden esinlenilerek ayrıntılı şekilde taktî‘ edilmiştir. Böylece, günümüz aruz incelemelerinde Ömer bin Mezîd’in taktî yönteminden nasıl yararlanılabileceği örneklerle ortaya konmuştur.
Authors and Affiliations
Cenk AÇIKGÖZ
Keywords
Related Articles
- EP ID EP543818
- DOI 10.30767/diledeara.418087
- Views 305
- Downloads 0
Yunanperest Çılgınlık ve Helenseverlik
18. yüzyıldan itibaren Avrupa’da, antik Yunan araştırmalarının hazırladığı zeminde giderek gelişen bir Yunanistan heves ve heyecanı ortaya çıkmıştır. Bu coşku, klasizm ve neoklasizm olarak anılan sanat ve edebiyat akımla...
Modern Türk Şiirinde Fransız Etkileri Üzerine Genel Bir Giriş
Modern Türk Şiirinde Fransız Etkileri Üzerine Genel Bir Giriş
Isaac Barrow’un Kaleminden Türklerde Batıl İnançlar/ Hurafeler/Halk İnanışları
Bu çalışma 17. yüzyılda yaşamış bir matematikçi ve teolog olan Isaac Barrow’un 1656-1658 yılları arasında seyahatinin merkezinde yer alan İstanbul’da kaleme aldığı eserlerinde geçen batıl inançları konu etmektedir. Isaac...
Merâgaî’nin ‘Seyahatnâme-yi İbrahim Beg’i Üzerine Bir Değerlendirme
Farsça eleştiri romanlarından söz ederken, yazıldığı dönem içerisinde oldukça ses getiren ve geniş okuyucu kitlesi kazanan Hâcı Zeynülâbidîn-i Merâgaî’nin Seyahatnâme-yi İbrahim Beg ya Belâ-yi Taassub-i U (İbrahim Bey’in...
Doç. Dr. ŞİŞMAN, Bekir; Türk Kültüründe Evlilik (Geleneğin Son Yüzyılı - Samsun Örneği), Kurgan Edebiyat Yayınları: 182, Edebiyat Dil Araştırma ve İnceleme Dizisi: 73, Ankara 2017, XV+264 s. ISBN: 978-605-2030-24-0
1969 yılı Samsun doğumlu olan Bekir ŞİŞMAN, önsözde de belirttiği gibi bu âlemde maksûd olan birkaç şeyden biri olan oğul evlendirmek geleneğini Samsun özelinde ele alarak Türk Kültüründe Evlilik üzerine yazdığı kitapla...