Osobowe źródła Cioranowskiego sceptycyzmu i pesymizmu
Journal Title: Ruch Filozoficzny - Year 2014, Vol 71, Issue 2
Abstract
Artykuł skupia się na filozoficznej analizie pojęć bezsenności i nudy oraz ich związku ze sceptycyzmem i pesymizmem rumuńskiego myśliciela Emila Ciorana. Według autora Pokusy istnienia bezsenność pozbawia zbawiennych przerw i przez to zmusza do nieustannej i wyczerpującej przytomności umysłu i ciała. Odbierając możliwość regeneracji sił witalnych i naiwne odczucie czasu oraz skrajnie rozbudzając świadomość, czyni człowieka niezdolnym do działania, a także wpędza w poczucie agonii, smutku i rozpaczy. Podobnie nuda, jako stan monotonnego spoczynku, wrzuca w istotową samość, próżnię i pustość oraz zmusza do refleksji na temat złowrogich prawd życia. Poprzez zawieszenie czasu pozbawia ona chwile treści i znaczenia, wpędza człowieka w nieważność i nieobecność, a świat w nicość i bezsubstancjalność. Cechą wspólną stanu bezsenności i nudy jest skrajnie wyostrzona świadomość, prowadząca do sceptycyzmu, który w myśli Ciorana nie odnosi się wyłącznie do świata, lecz przede wszystkim do człowieka. Powstaje on na skutek tragedii związanych z przemijalnością oraz w związku z niemożnością realizacji pragnień, która wynika z naszych niedoskonałości i ograniczeń. Sceptyk, raz wpadając w pułapkę wątpienia, zmienia się w więźnia trzeźwego spojrzenia. Staje się odrębny względem rozważanych treści, swe dociekania uznaje za przypadkowe, a pojęcia i wartości postrzega jako grę konwencji, w której wszystkie one równoważą się i maleją do rzędu fikcji. Tak rozumiany sceptycyzm doprowadza Ciorana do ontologicznego i historycznego pesymizmu, który polega na odebraniu człowiekowi, światu i przyszłości wszelkiej wartości poprzez uznanie wszystkiego za arbitralne, zbyteczne i nieposiadające racji istnienia.
Authors and Affiliations
Sławomir Piechaczek
Keywords
Related Articles
- EP ID EP316794
- DOI 10.12775/RF.2014.015
- Views 68
- Downloads 0
Problem historii filozofii. Część pierwsza
Relacja między filozofią a jej historią stanowi istotny element refleksji filozoficznej w neokantyzmie szkoły badeńskiej i szkoły marburskiej. Związany z duchem szkoły, choć do niej nienależący Hans-Georg Gadamer podejmu...
Berkeley, Newton, Explanation, and Causation
Berkeley notably compares his view of scientific (natural law) explanation—particularly in mechanics, astronomy, and optics—to Newton’s. The difficulty is that while for Newton basic laws, of astronomy for example, impli...
Giorgio Agamben – o rehabilitacji możności w etyce
-
The Querist and the Development of George Berkeley’s Understanding of Society
The late editions of the Querist (1737–1750) appeared almost 40 years after George Berkeley published his Passive Obedience (1712) and almost 30 after An Essay Preventing the Ruin of Great Britain (1721), the first of hi...
Adresy mailowe autorów „Ruchu Filozoficznego” 2014, nr 2
-