Processus brevior coram Episcopo – czy zupełne novum?
Journal Title: Kościół i Prawo - Year 2019, Vol 8, Issue 1
Abstract
Do znaczących zmian wprowadzonych przez motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus Franciszka, stanowiących zupełne novum w stosunku do obowiązującego do niedawna ustawodawstwa, jest ustanowienie processus matrimonialis brevior coram Episcopo. Jest to szczególny rodzaj postępowania o stwierdzenie nieważności małżeństwa, który może mieć zastosowanie w przypadkach, w których prośba została zgłoszona przez obojga małżonków lub przez jednego z nich za zgodą drugiego i jest poparta szczególnie oczywistymi argumentami. Poza szybkością i uproszczeniem procedury, proces ten wyraża szczególną troskę i czujność biskupa diecezjalnego w stosunku do swoich wiernych zatroskanych o swój status małżeński. Proces skrócony przed biskupem, jakkolwiek stanowi znaczące novum w stosunku do ustawodawstwa obowiązującego w 2015 r., to jednak ma swoje głębokie zakorzenienie w tradycji kanonicznej, sięgającej pierwszych stuleci chrześcijaństwa. Autor ukazuje najpierw starożytną instytucję episcopalis audientia, wprowadzoną po edykcie cesarza Konstantyna, podtrzymywaną przez ustawodawstwo imperialne, następnie omawia władzę sądowniczą biskupa w okresie średniowiecza (wykazując, że ewolucja systemu wymiaru sprawiedliwości, w wyniku której powstał urząd oficjała, nie wykluczała w żaden sposób osobistego wykonywania jurysdykcji przez biskupa), wreszcie przedstawia biskupa jako sędziego w okresie od Soboru Trydenckiego do KPK/83. Nadzwyczajny charakter procesu skróconego przed biskupem oznacza z jednej strony daleko idące uproszczenie procedury, z drugiej zaś wskazuje na centralną rolę biskupa w posłudze sądowniczej, którą wykonuje jako najwyższy sędzia w swoim Kościele partykularnym. Proces małżeński skrócony przed biskupem jest więc bardziej powrotem do starożytności niż absolutnym novum. Znacząca jest m.in. analogia zachodząca między starożytną instytucją episcopalis audientia i processus brevior. Franciszek nie chciał jedynie przybliżenia do procedur już istniejących innego sposobu wykonywania potestas iudicandi (w przypadku oczywistej nieważności małżeństwa), lecz przede wszystkim miał na uwadze przywrócenie bardziej autentycznego i głębszego znaczenia misji biskupa diecezjalnego.
Authors and Affiliations
Wojciech Góralski
Keywords
Related Articles
- EP ID EP664599
- DOI 10.18290/kip.2019.8.1-11
- Views 84
- Downloads 0
Prawo do manifestowania przekonań religijnych poprzez symbole religijne w świetle wyroku w sprawie Eweida i inni przeciwko Zjednoczonemu Królestwu z 15 stycznia 2013 roku
W artykule została omówiona problematyka związana z prawem do manifestowania przekonań religijnych na podstawie obowiązujących norm prawa europejskiego, których konkretyzację stanowi orzecznictwo ETPC. W sposób szczególn...
Pojęcie wiernych chrześcijan w Kodeksie Prawa Kanonicznego z 1983 roku
Believers are those who by the power of baptism were incorporated into Jesus Christ and established as People of God. Because of baptism they take part in clerical, prophetic and kings’ mission of Jesus. Each believer is...
Status prawny osoby konsekrowanej w nauczaniu Jana Pawła II
Autor analizuje ostatnie zmiany dotyczące postrzegania statusu prawnego osoby konsekrowanej w ludzie Bożym. Pojęcia wprowadzone na Soborze Watykańskim II, jak i pojawienie się nowych form życia konsekrowanego w Kodeksie...
From Blasphemy to Offence, or What does the State Really Protect: God or Religious Feelings? – a Historical and Legal Study
The offence against religious feelings has its roots in the offence of blasphemy against God, hence the religious ground of that regulation is undeniable. Considering the above, the imputation that the offence in questio...
Aspekty ekumeniczne w Kodeksie Prawa Kanonicznego z 1983 roku
Kodeks Prawa Kanonicznego, jako posoborowy zbiór prawa, powinien zawierać zalecenia Soboru Watykańskiego II i przyjąć jego nauczanie. Jednym z aspektów, który miał się w nim znaleźć, był aspekt ekumeniczny, tj. ustanowie...