Represje Służby Bezpieczeństwa wobec Kościoła katolickiego w powiecie niżańskim w latach 1956-1970
Journal Title: Studia Sandomierskie. Teologia-Filozofia-Historia - Year 2011, Vol 18, Issue 2
Abstract
Analiza akt wytworzonych przez Referat SB w Nisku w latach 1956-1970 pozwala na ukazanie działań represyjnych wymierzonych w Kościół katolicki. Referatem kierowali kolejno: Tadeusza Turek (1957-1960), Władysław Podstawski (1960-1969) i Piotr Zawisza (1969-1973). Jednym z zadań SB była inwigilacja duchowieństwa i wiernych aktywnie włączających się w działalność Kościoła. Obserwację tego środowiska prowadziła, specjalnie w tym celu pozyskana przez SB sieć agenturalna. W omawianym okresie wspomniana jednostka zwerbowała do współpracy co najmniej ośmiu TW, w tym 4 księży. Sieć wykorzystywano m.in. do rozbicia spójności duchowieństwa. Dzięki pozyskanym informacjom władze poznawały zamierzenia kleru i mogły bardzo szybko reagować, w przypadku różnych inicjatyw. Sporo uwagi poświęcali funkcjonariusze SB sprawie inwestycji sakralnych i „nielegalnego” budownictwa w powiecie. Problem ten był widoczny szczególnie w drugiej połowie lat sześćdziesiątych, a świadczy o tym duża ilość notatek zachowanych w materiałach bezpieki. Na początku omawianego okresu władze pod presją społeczeństwa wydawały zezwolenia na inwestycje sakralne. Zmiana polityki w tej dziedzinie wywołała falę oburzenia i protestów. Wobec niemożności uzyskania zezwoleń duchowni i świeccy rozpoczynali prace budowlane „nielegalnie”, co spotykało się z ostrą reakcją władz. W powiecie zdarzyło się kilka przypadków rozbiórki budowanych obiektów kościelnych, a ich inicjatorzy byli karani wysokimi grzywnami. Z żywą reakcją społeczeństwa spotkały się zarządzenia władz o usunięciu religii ze szkół na początku lat sześćdziesiątych. SB notowała liczne przypadki protestów, pisania przez rodziców oświadczeń w tej sprawie. Funkcjonariusze inwigilowali szczególnie tematykę kazań. W całym powiecie notowano liczne „negatywne” (ocena SB) wypowiedzi duchownych kierowane pod adresem państwa. Szczególną uwagę zwracano na wizytacje parafii przez hierarchów kościelnych, zwłaszcza bpa Ignacego Tokarczuka, którego oskarżano o liczne „wrogie” wystąpienia. Wobec księży z powiatu niżańskiego SB zazwyczaj stosowała sankcje w postaci rozmów ostrzegawczych i kar finansowych.
Authors and Affiliations
Mirosław Głowacki
Keywords
Related Articles
- EP ID EP164908
- DOI -
- Views 82
- Downloads 0
Sesja poświęcona bł. Wincentemu Kadłubkowi, Sandomierz, 12 X 2013 r.
Sprawozdanie z sesji poświęconej bł. Wincentemu Kadłubkowi, która miała miejsce w dniu 12 X 2013 r. w Sandomierzu
Zniszczenie sanktuarium w Szilo
Celem artykułu jest rekonstrukcja okoliczności zniszczenia sanktuarium w Szilo na podstawie danych pochodzących z tekstu biblijnego oraz z prac archeologicznych. Te pierwsze łączą zniszczenie Szilo z przegraną przez Izra...
Walka o księstwo halickie po śmierci Włodzimierza Jarosławowicza w świetle relacji Jana Długosza zanotowanej w „Rocznikach” pod 1198 r.
Przedmiotem artykułu jest przekaz Jana Długosza zamieszczony na kartach jego Roczników pod 1198 r. Tematem kronikarskiej relacji jest walka o księstwo halickie, która wybuchła po śmierci Włodzimierza Jarosławowicza. Jan...
Ane Vivo. Problem niepłodności, a współczesne formy zapłodnienia – ocena moralna
Coraz częstszą współczesną chorobą cywilizacyjną naszych czasów jest niepłodność. Styl życia, sposób odżywiania, odkładanie poczęcia dziecka na późniejszy okres, sprawia-ją, że gdy rodzice podejmują próby poczęcia dzieck...
Biskup Kajetan Sołtyk i jego aktywność w sprawie dysydenckiej w 1766-1767 roku w świetle korespondencji dyplomatów papieskich
Gdy na przełomie 1766 i 1767 roku konflikt związany ze sprawą przyznania praw politycznych innowiercom sięgnął zenitu, na przywódcę opozycji antykrólewskiej i antyrepninowskiej wyrósł biskup krakowski Kajetan Sołtyk. W s...