Studium hydrogeologii zachodniej części Karpat polskich
Journal Title: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego - Year 2009, Vol 434, Issue 434
Abstract
Hydrogeologia zachodniej części polskich Karpat jest skomplikowana wskutek zróżnicowanych warunków morfologicznych, klimatycznych i geologicznych. Morfologia i warunki klimatyczne związane są z wysokościami, od ok. 300 m n.p.m. w północnej części obszaru badań do ok. 2500 m n.p.m. na południu. Wody zwykłe występują w skałach krystaliniku, mezozoiku i eocenu węglanowego Tatr, we fliszu Karpat wewnętrznych i zewnętrznych, a także w czwartorzędowych sedymentach odłożonych wzdłuż koryt rzecznych oraz w Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej. Dodatkowe urozmaicenie morfologiczne i geologiczne wprowadza pieniński pas skałkowy. Wykazano, że na całym obszarze wody zwykłe, mimo braku naturalnej ochrony przed zanieczyszczeniami, zachowują dobrą jakość chemiczną, charakteryzując się jednak zbyt niskimi stężeniami fluorków i często zbyt wysokimi zawartościami żelaza i manganu. Osady czwartorzędu stanowią najlepsze zasobowo zbiorniki, ale flisz z rozproszonymi ujęciami ma największy udział w zasobach całego obszaru. Wody skał eocenu węglanowego na obszarze Tatr mają małe znaczenie w ogólnym bilansie zasobów wód zwykłych, ale znajdują się w części obszaru zasilania dla najważniejszego w Polsce systemu wód termalnych niecki podhalańskiej. Wody mineralne występują na całym obszarze badań z wyjątkiem Tatr, będąc zróżnicowane chemicznie i genetycznie. W najstarszych skałach podłoża fliszu są one podobne chemicznie i identyczne genetycznie z najgłębszymi solankami Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Na nieznacznej części zachodniej i północnej obszaru badań występują przykryte fliszem utwory badenu zawierające syngenetyczne wody morskie. Wykazano, że w głębokich partiach fliszu występują solanki pochodzące z dehydratacji minerałów ilastych, zachodzącej przy diagenezie kompakcyjnej, przy czym ich składniki chemiczne są głównie reliktem morskiej wody sedymentacyjnej. Większość solanek znanych z danych archiwalnych z głębokich wierceń reprezentuje ten typ wody. W niektórych rejonach zasolone wody diagenetyczne wędrują strefami uskokowymi do powierzchni, mieszając się z lokalnymi wodami zwykłymi. W przypadkach obecności dwutlenku węgla pochodzenia wgłębnego tworzą one szczawy chlorkowe. W rejonach głębokiej penetracji współczesnych wód meteorycznych i obfitego występowania dwutlenku węgla , bez udziału wód ascenzyjnych, powstają liczne szczawy zwykłe, liczące od kilkudziesięciu do ponad 10 tys. lat. Niecka podhalańska stanowi wyjątkowy rejon, gdzie pod utworami fliszu znajdują się skrasowiałe utwory węglanowe eocenu i triasu, stanowiące najważniejszy w Polsce zbiornik odnawialnych wód termalnych o mineralizacji dochodzącej do ok. 3 g/dm[sup]3[/sup].
Authors and Affiliations
Józef CHOWANIEC
Keywords
Related Articles
- EP ID EP63685
- DOI -
- Views 64
- Downloads 0
THE AREA UNDER THREAT OF GROUND SURFACE INUNDATION AND FLOODING CAUSED BY GROUNDWATER – THE PRESENT STATE OF RECOGNITION AND ACTION PLAN NEEDED IN THE LIGHT OF EU FLOOD DIRECTIVE
Extreme rainfalls which occurred in recent years in Poland showed that a large area of the country is subject to the risk from ground surface inundation and flooding caused by groundwater. The only regional study of the...
THE AGE OF MOLYBDENITES IN POLAND IN THE LIGHT OF Re-Os ISOTOPIC STUDIES
The paper presents the results of molybdenites that closely correlate with the Variscan granite intrusions in Poland. In the Karkonosze Massif and its eastern metamorphic cover, there are two separate stages of Re-Os age...
WYNIKI BADAŃ HYDROGEOLOGICZNYCH W STREFIE WYSTĘPOWANIA GŁĘBOKIEJ WIELOLETNIEJ ZMARZLINY W OTWORZE WIERTNICZYM UDRYŃ PIG 1
W niniejszym artykule zaprezentowano wyniki badań hydrogeologicznych w otworze badawczym Udryń PIG 1. Otwór odwiercono w celu zweryfikowania hipotezy występowania plejstoceńskiej wieloletniej zmarzliny na obszarze suwal...
Stratygrafia makroszczątków roślin ze stanowiska Czarnucha (Równina Augustowska, północno-wschodnia Polska)
W profilu Czarnucha metodą analizy makroskopowych szczątków roślin została zbadana seria osadów jeziornych i jeziorno-rzecznych z głębokości 100,25–130,25 m.Przeanalizowano 58 próbek, w których zidentyfikowano 97 taksonó...
THE EFFECT OF ORGANO-SILICIC IMPREGNATION OF VERTICAL FACING SLAB SANDSTONES ON THEIR RESISTANCE TO FORCES PULLING OUT CONSTRUCTION DOWELS
Sandstones are materials often used in ventilated stone façades. In such constructions, dowels are fixed to the wall. Their stainless steel bars join stone slabs. The slabs are exposed to dynamic load resulting from wind...