Szałasy pasterskie w krajobrazie kulturowym na przykładzie Gorców
Journal Title: Topiarius. Studia krajobrazowe - Year 2016, Vol 1, Issue 2
Abstract
Szałasy to cenny element kultury materialnej. Oprócz pierwotnych, typowo mieszkalnych form w ostatnich stuleciach upowszechniła się ich funkcja mieszkalno-gospodarcza związana z prowadzeniem na karpackich polanach wypasu owiec lub prowadzeniem gospodarki leśnej. Dziś można więc powiedzieć, że są to budowle użytkowe związane także z historią regionu i tradycyjnym użytkowaniem terenu. Budowle te zapewniały ochronę przed zmiennymi warunkami atmosferycznymi, prowadzono w nich także wyrób przetworów z mleka owczego i pozyskiwanie wełny. Architektura szałasów była (i jest) odzwierciedleniem tradycji budowania z drewna minionych kilkuset lat. Pasterstwo – czyli hodowla stadnych zwierząt domowych – w Karpatach upowszechniało się w tych rejonach, w których uprawy rolne były utrudnione bądź (z uwagi na stromość zboczy i jakość gruntów) wręcz niemożliwe. Pasterstwo sięgało na wschód przez połoniny bieszczadzkie po Huculszczyznę i rumuńską część Karpat. W badaniach szałasów pasterskich urzeka nas logika konstrukcji i formy tych budowli. Prowadzone po drugiej wojnie światowej badania dowiodły, że szałasy są ważnym świadectwem historycznym, elementem formowania poczucia piękna i przekazem tradycji budowania z drewna, są też cennym reliktem kultury materialnej związanej z pasterstwem oraz ważnym składnikiem dziedzictwa i krajobrazu kulturowego Karpat. Przyszłość tych krajobrazów zależy od właściwych, proekologicznych postaw społecznych, które można kształtować poprzez działalność edukacyjną, jaką zajmują się w Polsce m.in. parki narodowe. Działania te służą także promocji i rozwojowi turystyki.
Authors and Affiliations
Jan Kurek
Keywords
Related Articles
- EP ID EP192999
- DOI -
- Views 101
- Downloads 0
Widoki zapożyczone w zabytkowych ogrodach rezydencjonalnych – problematyka ochrony
Widoki zapożyczone są ważnym elementem kompozycji ogrodowej, często niedocenianym. W wielu przypadkach mogą być traktowane jako jeden z głównych czynników tworzących genius loci zespołów architektoniczno-ogrodowych. W zw...
Ned Kahn. Pomiędzy architekturą, sztuką a naturą
W artykule nakreślono działalność Neda Kahna, jednego z najbardziej uznanych twórców environmental art . Jego projekty nie ograniczają się tylko do realizacji charakterystycznych dla tego nurtu: przemyślnych instalacji u...
City of the bishops of Kraków. The preserved traces of the history of Sławków
The paper features the case of the town of Sławków, which is located in Zagłębie Dąbrowskie in the Silesian Voivodeship and is counted among those medieval towns that have preserved their original urban layout. Based on...
Uwagi o architekturze w Gorlicach
Uwagi o architekturze w Gorlicach (w południowej Polsce) powstały na bazie szczegółowych badań terenowych. W studium posłużono się metodą architektoniczno-krajobrazową, zapisując i analizując sekwencje wnętrz. Na ponad t...
Stan zachowania świeckiego budownictwa drewnianego w województwie podkarpackim
Stan zachowania świeckiego budownictwa drewnianego w województwie podkarpackim jest recenzowaną monografią, o tematyce dotyczącej „natury i kultury drewna”, które pomimo współczesnych przekształceń, jest ciągle obecne w...