Türkdilli xalqlarda simvollaşmanın mifik xarakteri və ümumi kodlaşma sistemi
Journal Title: Scientific Research - Year 2025, Vol 5, Issue 4
Abstract
Mif bütün parametrlərdə daşıdığı funksiya və formalaşdırdığı təsəvvür baxımından dünyanı dərk hadisəsidir. Əski təsəvvürlərə dayanan və özünə qədərkiləri içinə almaq gücündə olan bu düşüncə və təsəvvür modeli xalqların müqəddəsi olaraq geniş müstəvidə bəşər sivilizasiyanın gəldiyi yolu aydınlaşdırmaq gücü və imkanı ilə spesifikləşir. Dünya xalqları müxtəlif səviyyələrdə üzünü keçmişə, ilkinliyə tutmaqla daha aydın, həm də dolğun təsəvvürə malik olmaq üçün sinxron və diaxron yanaşmalarda prosesin gedişini izləməyə daha çox həssaslıq göstərirlər. Şərqdə və qərbdə olan mənzərə və onun bir etnopotensiya olaraq daşınışı fərqli aspektlərdə özünü nümayiş etdirməklə, həm də yaxınlıqlar, oxşarlıqlar səviyyəsində diqqət önünə gəlir. Dünyanın qədim xalqları (həm də mədəniyyət ocaqları), türk, hind, çin, ərəb mənbələrinin şifahi və yazılı qaynaqlar əsasında daşıyıb gətirdikləri tipoloji yanaşmaları və transformasiyaların gedişini sistemli şəkildə izləməyi bir zərurət olaraq qarşıya qoyur. Xalqların qədim mədəniyyət abidələri, folklor yaddaşı, inam və etiqadları, əski təsəvvürləri, gen yaddaşı bir kod olaraq müxtəlif səviyyələrdə qəlibləşmələrə, əhvalat və hekayət kontekstində açılışmalara əsas olur. Hindlilərdə kitab içində kitab kimi daşlaşan abidələr tarixin daha dərin qatlarından sonrakı dövrlərə daşınış modeli ilə spesifikləşir. Türk xalqlarında bunun mədəniyyət hadisəsi olaraq konseptləşməsi şifahi ənənəyə, ötürücülük missiyasına bağlanır. Əsatir, əfsanə, rəvayət, inam, etiqad, nağıl, dastan, epos, atalar sözü, məsəl, tapmaca, lətifə, mərasim folkloru və s. timsalında zənginləşmənin axarı və üzərində aparılan müşahidələr əski təsəvvür və düşüncə qalaktikasının formulasını öz içində hazırlamaqla bir əxlaq, davranış və tərbiyə modeli olaraq gələcəyə ötürülmənin mexanizmlərini müəyyənləşdirir.
Authors and Affiliations
Jalə Nağıyeva
Keywords
Related Articles
- EP ID EP766552
- DOI 10.36719/2789-6919/44/65-69
- Views 13
- Downloads 0
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASINDA TƏTBİQ OLUNAN KİBERTƏHLÜKƏSİZLİK VƏ ONUN MÜDAFİƏ METODLARI
Xülasə Son illərdə planetimizdə bütün qabaqcıl infrastruktur və istehsal-xidmət sahələri informasiya texnologiyaları vasitəsilə idarə olunur və bu tendensiya daha da artır. Hətta artıq müasir döyüş texnologiyalarını b...
TƏHSİL PROSESİNDƏ İKT-NİN İSTİFADƏSİ VƏ TƏTBİQİNƏ DAİR YANAŞMALAR
Xülasə XX əsrin ikinci yarısında bəşəriyyətin inkişafında yeni bir mərhələ - sənaye cəmiyyətindən informasiya (postindustrial) cəmiyyətinə keçid etdi. Bu keçidi təmin edən cəmiyyətin inkişaf mərhələsinin ən vacib xüsu...
Разработка нечёткого регулятора для симметрирования нагрузки с использованием солнечных панелей в электрических сетях низкого напряжения
В данной статье представлено моделирование фотоэлектрической системы с аккумуляторной батареей, оснащённой двунаправленным преобразователем постоянного тока в постоянный (DC-DC), обеспечивающим эффективное управление эне...
Rəqəmsal savadlılıq və sosial media alətlərinin öyrənmə prosesinə inteqrasiyası
Rəqəmsal savadlılıq və sosial media alətlərinin öyrənmə prosesinə inteqrasiyası müasir təhsil sistemində innovativ və effektiv yanaşma kimi çıxış edir. XXI əsrdə informasiya texnologiyalarının sürətli inkişafı və rəqəm...
Ecological Globalistics and Sustainable Development at the Stage of Technogenic Transformation of the Biosphere
The main threat to sustainable development at the stage of technogenic transformation of the biosphere is a complex of global crisis processes and the contradictions of the national ecological interests of different stat...