Zasada nullum crimen sine lege na tle współczesnej idei państwa prawa
Journal Title: Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych - Year 2017, Vol 1, Issue 3
Abstract
Zasada nullum crimen sine lege postrzegana jest jako ograniczenie władzy karzącej państwa poprzez wprowadzenie ustawowego katalogu czynów karalnych (i możliwych do wymierzenia za nie sankcji). Ideą jest tu zatem związanie organów wymiaru sprawiedliwości przepisami prawa, w związku z czym stanowi ona wyraz szerszej koncepcji praworządności. O ile w początkowej fazie rozwoju idei państwa prawnego to właśnie ustawa uznawana była za gwaranta praw i wolności obywatelskich, obecnie, kiedy systemy prawne otwierają się na inne wartości, zwłaszcza moralność i sprawiedliwość, zadanie to przypisuje się raczej sędziemu. Odejście od ścisłej ustawowości da się zauważyć także w prawie karnym. Nieostre znamiona pozwalają dopasować treść przepisu do zmieniających się warunków społeczno-ekonomicznych, co sprzyja ochronie konstytucyjnych dóbr prawnych i społecznemu poczuciu sprawiedliwości. Granica między czynami karalnymi i niekaralnymi ulega jednak rozmyciu, stwarzając stan niepewności jednostki co do rzeczywistego zakresu kryminalizacji. Materialny aspekt przestępstwa, wyrażający się w zasadzie nullum crimen sine periculo sociali, zdaje się przeto dominować. The principle of nullum crimen sine lege, stating that only the law can prescribe a punishable act, was established in the Enlightenment as a counteract to the arbitrary use of criminal sanctions. As the idea was to limit the state authority with the written law, the principle emerges as a part of a more general idea of the rule of law. While strict adherence to the words of a legal act was deemed in that time to secure the sphere of rights and freedoms of an individual, nowadays, when the legal system is “opening” to other values, especially morality and justice, it is the judiciary that is said to guarantee the individuals’ freedoms. Such a change of perspective can be also seen in criminal law. Vague terms used by the legislator make the criminal provisions applicable to a variety of circumstances and, consequently, serve as a better protection of legal interests and are reinforcing a social sense of justice. However, the boundary between punishable and unpunishable acts is fading, so an individual cannot be certain of the real extent of criminalization. It can be claimed therefore that the material aspect of an offense, the principle of nullum crimen sine periculo sociali, is dominant.
Authors and Affiliations
Aleksandra Rychlewska
Keywords
Related Articles
- EP ID EP372168
- DOI -
- Views 81
- Downloads 0
Należność publicznoprawna uszczuplona przestępstwem skarbowym jako korzyść majątkowa podlegająca przepadkowi
Przedmiotem opracowania jest możliwość orzeczenia przepadku korzyści majątkowej wynikającej z przestępstwa wiążącego się z brakiem zadeklarowania lub uiszczenia należności publicznoprawnej. Autor twierdzi, że ww. korzyść...
Wysłuchanie biegłego na posiedzeniu w przedmiocie orzeczenia, zmiany lub uchylenia środka zabezpieczającego – problemy interpretacyjne związane z art. 199b § 2 k.k.w.
Artykuł dotyczy praktycznych problemów związanych ze stosowaniem art. 199b § 2 k.k.w. Zdaniem autorki wysłuchanie biegłych przed „orzeczeniem, zmianą i uchyleniem środka zabezpieczającego”, o którym mowa w art. 199b § 2...
Baza danych DNA w Polsce (uwagi na temat funkcjonowania)
Przedmiotem artykułu są wybrane, najbardziej kontrowersyjne kwestie związane z funkcjonowaniem bazy danych DNA w Polsce. Niniejsze opracowanie jest próbą dokonania analizy statystycznej oraz prawnej powyższego zagadnien...
Umorzenie konsensualne (art. 59a k.k.). Wystąpienie oraz odpowiedzi na pytania postawione podczas III Krakowskiego Forum Karnistycznego
Considerations included in this article relates to the new institution of substantive criminal law contained in art. 59a of Criminal Code, known as „compensatory discontinuation”, introduced into Polish law system by the...
Postępowanie dowodowe przed sądem po nowelizacji Kodeksu postępowania karnego
A thorough amendment of the Code of Criminal Procedure introduced by the Act from September 27th 2013 (Dz. U. 2013, item 1247, as amended) as amended by the Act from February 20th 2015 (Dz. U. 2015, item 396) included th...