Zmiany kształtu ziaren kwarcowych oraz składu mineralnego piaszczystych osadów miocenu, pliocenu i niższego czwartorzędu w rowie Kleszczowa
Journal Title: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego - Year 2010, Vol 438, Issue 438
Abstract
W osadach pobranych z kopalni węgla brunatnego Bełchatów zbadano skład minerałów ciężkich i lekkich oraz kształt ziaren kwarcu osadów należących do miocenu, pliocenu i przykrywających je osadów niższego czwartorzędu. Badane osady miocenu–pliocenu należą do jednostek litostratygraficznych nazwanych kompleksami: podwęglowym, węglowym, ilasto-węglowym oraz najmłodszym ilasto-piaszczystym. Osady niższego czwartorzędu wykształcone są w postaci serii aluwialnych. W składzie mineralnym trzech dolnych kompleksów osadów mioceńskich dominują przezroczyste minerały odporne: turmalin i dysten, czasem występujące przemiennie, oraz staurolit. Znacznie mniejsze zawartości osiąga rutyl i cyrkon. Charakterystyczną cechą tego zespołu mineralnego jest minimalny udział granatów oraz brak minerałów nieodpornych. Natomiast odmienny skład minerałów ciężkich obserwuje się w osadach należących do kompleksu ilasto-piaszczystego, gdzie następuje nagły wzrost udziału granatów, przy dalszej dominacji turmalinu i większej niż poprzednio, ilości staurolitu. Wśród minerałów nieprzezroczystych w osadach mioceńsko-plioceńskich powszechny jest ilmenit i hematyt. Skład minerałów ciężkich w osadach czwartorzędowych zalegających powyżej utworów plioceńskich jest podobny do obserwowanego w tych ostatnich, przy większej zawartości granatów. We frakcji lekkiej wszystkich badanych kompleksów osadów miocenu–pliocenu przeważają ziarna kwarcu ze zmienną zawartością minerałów siarczanowych, agregatów ilasto-żelazistych oraz okruchów węgla brunatnego. Kompleksy osadów wykazują wyraźną odrębność mineralną. Minerały siarczanowe licznie obecne są jedynie w dwóch dolnych kompleksach. Kształt ziaren kwarcowych z osadów miocenu–pliocenu jest mało zróżnicowany w profilu pionowym, o czym świadczy niski stopień ich zaokrąglenia wyrażony w skali Krumbeina. Natomiast mikrorzeźba powierzchni ziaren kwarcu z tych osadów odznacza się wyraźną zmiennością. W dolnej i górnej części zbadanych osadów występują w ogromnej przewadze ziarna typu EL (obtoczone błyszczące). W części środkowej następuje spadek zawartości ziaren EL a wzrost udziału ziaren ET (przejściowe). Można sądzić, że pierwotna powierzchnia ziaren zaokrąglonych błyszczących w wyniku trawienia chemicznego uległa znacznemu zniszczeniu. W osadach preglacjalnych należących do najniższego czwartorzędu i spoczywających bezpośrednio na utworach plioceńskich, pojawia się wyraźna domieszka ziaren RM (okrągłych matowych), których liczba wzrasta systematycznie, aż do wyraźnej ich dominacji w części stropowej. Jest to ważne kryterium ułatwiające postawienie granicy pomiędzy osadami górnego neogenu (pliocenu) a sedymentacją plejstoceńską. Natomiast skład mineralny aluwiów preglacjalnych oraz najniższej części aluwiów wyżej leżących jest podobny do obserwowanego w osadach plioceńskich. Dopiero powyżej pojawiają się skalenie, a ich udział zwiększa się ku stropowi aluwiów. Źródłem tego minerału były osady glacjalne.
Authors and Affiliations
Jan GOŹDZIK, Krystyna KENIG, Anna SKÓRZAK
Keywords
Related Articles
- EP ID EP64539
- DOI -
- Views 47
- Downloads 0
TRANSBOUNDARY GROUNDWATER FLOW WITHIN THE NYSA ŁUŻYCKA CATCHMENT AND GROUNDWATER BODIES 67 AND 88
This article presents transboundary groundwater flow and inflow values in the Nysa Łużycka catchment which has been determined by comparative analysis. The value of Quaternary groundwater drainage and transbonduary flow...
Zadania środowiska hydrogeologów w budowie infrastruktury INSPIRE
Europejska inicjatywa INSPIRE jest przedsięwzięciem, którego rolę w zakresie udostępniania geoinformacji o środowisku trudno jest przecenić. Podstawą tej inicjatywy jest Ramowa Dyrektywa Parlamentu Europejskiego, która d...
WPŁYW URBANIZACJI NA STANY CHARAKTERYSTYCZNE ZWIERCIADŁA WÓD PODZIEMNYCH – ANALIZA WYNIKÓW BADAŃ PROWADZONYCH NA STACJI NAUKOWO-BADAWCZEJ WYDZIAŁU GEOLOGII UW W WARSZAWIE
Charakterystyka reżimu wahań zwierciadła pierwszego poziomu wodonośnego na obszarach dużych aglomeracji miejskich zależy przede wszystkim od stanu infrastruktury technicznej gospodarki wodnej oraz lokalnie od intensywnoś...
PROSPECTIVE AREAS OF COMMON MINERAL RESOURCES IN THE ŚLĄSKIE VOIVODSHIP – A RESOURCES BASE OR A TROUBLE?
Prognostic areas for documentation of new common mineral deposits within the Silesia district were presented together with conditions of their future exploitation, usually restricted due to sozological limitations, local...
WYKORZYSTANIE NUMERYCZNEGO MODELU FILTRACJI W OCENIE WPŁYWU ROBÓT INŻYNIERSKICH NA WODY PODZIEMNE NA PRZYKŁADZIE BUDOWY PODZIEMNEGO PARKINGU W CENTRUM WARSZAWY
Badania modelowe przeprowadzono w celu określenia lokalnego systemu krążenia wód podziemnych, składników bilansu wodnego oraz potencjalnego oddziaływania na wody podziemne w rejonie budowy wielopoziomowego parkingu podzi...