Kościoły bożogrobców w Małopolsce. Z badań nad patrociniami i relikwiami (XII–XVI w.)
Journal Title: Folia Historica Cracoviensia - Year 2015, Vol 21, Issue
Abstract
Autor przedstawia wyniki własnych badań źródłowych nad zagadnieniem obecności relikwii oraz wezwań występujących w kościołach zakonu bożogrobców, znajdujących się w średniowiecznej Małopolsce (na obszarze województw krakowskiego i sandomierskiego). W artykule zostały ujawnione ważne przekazy w kronice Samuela Nakielskiego. Pierwszy przekaz, znany w literaturze, dotyczy przywiezienia przez Jaksę ziemi z Jerozolimy. Drugi przekaz – o posiadaniu przez klasztor bożogrobców relikwii św. Krzyża – nie był dotychczas omawiany w literaturze. Autor stawia tezę o istnieniu w klasztorze miechowskim ważnych relikwii związanych z Męką Pańską. Analizie zostały poddane najważniejsze przekazy źródłowe o wezwaniach. Wskazano, że wezwanie główne kościoła miechowskiego przybrało pod koniec XIII wieku złożoną dedykację do Grobu Bożego, Ducha Świętego i N. Marii Panny. Wiele miejsca autor poświęcił również analizie wezwania kościoła w Żarnowcu, gdzie wystąpiły wezwania do obu świąt związanych z Krzyżem św., do Ducha Świętego, Grobu Pańskiego i N. Marii Panny. Omówione zostały także wezwania pozostałych 10 kościołów administrowanych przez bożogrobców. Autor przedstawił także bogate dane o wezwaniach ołtarzy i kaplic, które zachowały się w odniesieniu do kościoła w Miechowie i kościoła św. Jadwigi na Stradomiu. Wraz z informacjami o licznych relikwiach świętych powinny one stać się punktem wyjścia do dalszych badań. The author presents the findings of his own studies on the presence of relics and dedications in the churches of Canons Regular of the Holy Sepulchre in medieval Polonia Minor (covering the former Krakow and Sandomierz voivideships). The article reveals important accounts in Samuel Nakielski’s chronicle. The first account relates bringing the soil from Jerusalem by Jaksa and is known in literature. The second account concerns the possession of the relics of the Holy Cross by the monastery of Canons Regular of the Holy Sepulchre, hitherto unknown in literature. The author formulates a thesis on the existence of important relics of the Passion in the Miechów monastery. Key source accounts on dedications were analysed. It was indicated that the primary dedication of the Miechów church towards the end of the 18th century was a combined invocation of the Holy Sepulchre, the Holy Spirit and Blessed Virgin Mary. The author also extensively analyses the dedication of the church in Żarnowiec, with dedications to both feasts related to the Holy Cross, to the Holy Spirit, the Holy Sepulchre and Blessed Virgin Mary. The dedications of 10 other churches administered by Canons Regular of the Holy Sepulchre are also discussed. In addition, the author presents a substantial collection of data on the dedications of surviving altars and chapels in relation to the Miechów church and St Jadwiga’s Church in Stradom. In conjunction with the information on numerous relics of saints, the findings should become a departure point for further studies.
Authors and Affiliations
Jerzy Rajman
Keywords
Related Articles
- EP ID EP164898
- DOI 10.15633/fhc.1730
- Views 82
- Downloads 0
Widzialny znak niewidzialnej łaski. Tzw. komplet żywiecki w skarbcu katedry na Wawelu w świetle badań źródłowych i ikonograficznych
Wyjątkowe miejsce wśród tkanin liturgicznych przechowywanych w skarbcu katedry na Wawelu zajmuje garnitur składający się z ornatu i dwóch dalmatyk, określany jako tzw. komplet żywiecki (ornat — nr inw. KKK tk/334, dalm...
Analiza technologiczno-ikonograficzna średniowiecznych kafli z zamku „Lipowiec” (A technical and iconographic analysis of medieval tiles from Lipowiec castle )
Zamek „Lipowiec” (gm. Babice, pow. Chrzanów, woj. małopolskie) od przełomu XIII i XIV stulecia odgrywał istotną rolę w dziejach Małopolski oraz Kościoła krakowskiego. W kolejnych wiekach był on nie tylko warownią i rezyd...
Spór o obsadę stanowiska opata komendatoryjnego na Łysej Górze w okresie bezkrólewia po śmierci Jana III Sobieskiego w świetle korespondencji nuncjusza Giovanniego Antonio Davii
Jedną ze spraw, która przez wiele lat, poczynając od schyłku XVI wieku, powodowała zadrażnienia stosunków pomiędzy Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą, była sprawa nominacji na opactwa komendatoryjne, gdzie królowie zaz...
The Krakow church and Bl. Bernardyna Jabłońska in the years 1896–1940
100 years ago died St. Brother Albert Chmielowski. 75 years ago died Bl. Sister Bernardina Jabłońska. We are thus commemorating two important anniversaries. They are important for the Albertine family, for Albertine Brot...
Salvator Mundi: późnogotyckie płótno z Krakowa, wzorowane na niezachowanym obrazie niderlandzkim. Propozycja nowego datowania oraz identyfikacja fundatora (Salvator Mundi: późnogotyckie płótno z Krakowa, wzorowane na niezachowanym obrazie niderlandzkim. Propozycja nowego datowania oraz identyfikacja fundatora)
Obraz przedstawiający Chrystusa jako Salvatora Mundi został namalowany temperą na płótnie, bez zaprawy; pochodzi z katedry na Wawelu, a przechowywany jest w krakowskim Muzeum Katedralnym. Obraz ten przez długi czas uważa...